Students from all Layers of Society. Study Grants, Parents and the Education of their Children, 1815-2015
DOI:
https://doi.org/10.51964/hlcs9354Keywords:
19th and 20th Centuries, The Netherlands, Status attainment, Higher education, Study financing schemesAbstract
This paper investigates how the system of government grants affected individual life chances for students in the Netherlands from 1815 to today, focusing on the accessibility of academic education and opportunities for social mobility. Study grants for adolescents from lower class or low-income families can promote upward intergenerational social mobility, since they remove the financial barriers of continuing education and can lead to occupations of a higher standing. By investigating the social background and careers of a sample of grant students compared to the overall student populations, this paper uncovers to what extent study grants had an effect on an individual and societal scale. During the two centuries under study the aims and size of the grant system changed, causing concerns about the effectiveness of the grants. In the entire nineteenth century grants for university students were restricted to those already enrolled, minimizing the appeal for newcomers from low-income families. The limited number of grants available prevented the system from influencing the composition of the student population fundamentally. However, this changed when the grant system was extended in 1919, and again after 1945 when grant allocation was connected to parental income level. The rapid increase of educational participation and connected democratisation from the 1960s made the grant system influential, however costly. The grant system has been a subject of ongoing political debate during the last few decades, since the grants’ effect on upward social mobility has been called into question.
Downloads
References
REFERENCES
Baggen, P.A.E. (1998). Vorming door wetenschap. Universitair onderwijs Nederland 1815-1960. Delft: Eburon.
Becker, G.S. (1962). Investment in human capital. A theoretical analysis. Journal of Political Economy, 70(5), 9-49.
Blau, P.M. & Duncan, O.D. (1967). The American occupational structure. New York: The University of Chicago Press.
Blok, P.J. (1907). Vrouwelijke studenten. Onze eeuw, 7, 447-462.
Bolmeijer, B. (1954). Het reële inkomen van rijksfunctionarissen. Economisch-statistische berichten, 39, 87-90.
Bosch, C.W. (1994). Het geslacht van de wetenschap. Vrouwen en hoger onderwijs in Nederland 1878-1948. Amsterdam: SUA.
Bourdieu, P. & Passeron, J.C. (1990). Reproduction in education, society and culture. London: Newbury Park.
Brabers, J.B.A.M. (1998). Proeven van eigen cultuur. Vijfenzeventig jaar Katholieke Universiteit Nijmegen 1923-1998. Deel I 1923-1960. Nijmegen: Valkhof Pers.
Bijleveld, H.N. (2007). Voor God, volk en vaderland: de plaats van de hervormde predikant binnen de nationale eenwordingsprocessen in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw. Groningen: S.N.
Caljé, P.A.J. (2006). Groningse studenten en hun academie: de inbedding van de universiteit in de samenleving in de negentiende eeuw. (Doctoral dissertation). Groningen: S.N.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (1938). Statistiek van het hooger onderwijs, 1934/35-1936/37. Den Haag: Rijksuitgeverij.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (1949). Statistiek van de sociale omstandigheden der studenten, studiejaar 1947/’48. Den Haag: Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (1959). Statistiek van het hoger onderwijs, 1954, 1957. Den Haag: Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (1973). Statistiek van het wetenschappelijk onderwijs, 1967, 1972. Den Haag: Staatsuitgeverij/CBS-Publikaties.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (1986). Doorlopend Leefstituatieonderzoek 1986. Voorburg: CBS.
Collins, R. (1971). Functional and conflict theories of educational stratification. American Sociological Review, 36(6), 1002-1019.
Cultureel Planbureau. (2013). Deelname-effecten van de invoering van het sociaal leenstelsel in de bachelor- en de masterfase. Den Haag: CPB.
Deaton, A.S. & Paxson, C. (2001). Mortality, education, income and inequality among American cohorts. In D.A. Wise (Ed.), Themes in the economics of ageing (pp. 129-165). Chicago: Chicago University Press.
De Belder, J. (1976). Bezit of beroep als criterium voor de sociale doorsnede. Een aanzet tot uniformering van de reconstructiemethoden. Tijdschrift voor sociale geschiedenis, VI, 257-279.
De Graaf, P.M. (1987). De invloed van financiële en culturele hulpbronnen in onderwijsloopbanen. Nijmegen: Instituut voor Toegepaste Sociale Wetenschappen.
De Savornin Lohman, B.C. (1931). Verslag van de lotgevallen der Rijks-Universiteit te Utrecht in het studiejaar 1930/31. In: Jaarboek der Rijks-Universiteit te Utrecht 1930-1931 (pp. 263-264). Utrecht: S.N.
Deleeck, H. (2008). De architectuur van de welvaartsstaat opnieuw bekeken (3e geactualiseerde druk). Leuven: Acco.
Dekker, P.G. & van der Leeuw, J.L. (1972). Rijksstudietoelagenbeleid getoetst: rapport samengesteld op verzoek van de Groninger Studenten Raad door het Instituut voor Economisch Onderzoek van de Rijksuniversiteit te Groningen. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Delger, H.E. & Kok, J. (1998). Bridegrooms and biases. A critical look at the study of intergenerational mobility on the basis of marriage certificates. Historical Methods, 31(3), 113-121. https://doi.org/10.1080/01615449809601194
Dronkers, J. & de Graaf, P.M. (1995). Ouders en het onderwijs van hun kinderen. In: J. Dronkers & W.C. Ultee (Eds.), Verschuivende ongelijkheid in Nederland. Sociale gelaagdheid en mobiliteit (pp. 46-66). Assen: Koninklijke Van Gorcum BV.
Dronkers, J. (2007). Ruggengraat van ongelijkheid: beperkingen en mogelijkheden om ongelijke onderwijskansen te veranderen. Amsterdam: Mets & Schilt/Wiardi Beckman Stichting.
Ekamper, P. et al. (2003). Bevolkingsatlas van Nederland: demografische ontwikkelingen van 1850 tot heden. Rijswijk: Elmar B.V.
Engelen, T. & Kok, J. (2003). Permanent celibacy and late marriage in the Netherlands, 1890-1960. Population, 58(1), 67-96. https://doi.org/10.2307/3246645
Erikson, R., Goldthorpe, J.H. & Portocarero, L. (1979). Intergenerational class mobility in three western European societies. The British Journal of Sociology, 30(4), 478-441. https://doi.org/10.2307/589632
Erikson, R. & Goldthorpe, J.H. (1992). The constant flux. A study of class mobility in industrial societies. Oxford: Clarendon Press.
Goldin, C., Katz, L.F. & Kuziemko, I. (2006). The homecoming of American college women: the reversal of the college gender gap. NBER working paper No 12139. https://doi.org/10.3386/w12139
Grusky, D.B. (1983). Industrialization and the status attainment process: the thesis of industrialism reconsidered. American Sociological Review, 48, 494-506.
Habets, J. (1881). De studiebeurzen in Neerlandsch Limburg. Een historisch overzicht der privaatinrichtingen voor onderwijs. Venlo: wed. H.H. Uyttenbroeck.
Harbers, J.A. (1986). Sociale wetenschappen en hun speelruimte: een onderzoek naar de relatie tussen wetenschap en maatschappij aan de hand van ontwikkelingen in de onderwijssociologie en het politieke debat over ongelijke onderwijskansen. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Heek, F. van. (1968). Het verborgen talent. Milieu, schoolkeuze en schoolgeschiktheid. Amsterdam: Meppel.
Heringa, G.C. (1952). De sociale status van de student en de efficiëntie van het hoger onderwijs. Amsterdam: Keesing.
Hoogenboom, M. (2004). Standenstrijd en zekerheid: een geschiedenis van oude orde en sociale zorg in Nederland. Amsterdam: Boom.
Hupe, P.L. & Van Solm, A.I.T. (1998). Het Zoetermeerse labyrint. De veronderstellingen achter het studiefinancieringsbeleid. Zoetermeer: Ministerie van OC&W.
Idenburg, Ph.J. (1934). Studie, crisis, studie crisis. Openbare les, gehouden bij de aanvaarding van het privaat-docentschap in de geschiedenis, theorie en statistiek van het schoolwezen aan de Universiteit van Amsterdam op 24 april 1934. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
Idenburg, Ph.J. (1956). Mensen gevraagd! Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar vanwege de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen aan de universiteit van Amsterdam op maandag 1 oktober 1956. Groningen: J.B. Wolters.
Jarausch, K.H. (1983). Higher education and social change: some comparative perspectives. In: K.H. Jarausch (Ed.), The transformation of higher learning 1860-1930. Expansion, diversification, social opening and professionalization in England, Germany, Russia and the United States (pp. 9-36). Stuttgart: Klett-Cotta.
Jensma, G. & de Vries, H. (1997). Veranderingen in het hoger onderwijs in Nederland tussen 1815 en 1940. Hilversum: Verloren.
Johnstone, D.B. (2004). The economics and politics of cost sharing in higher education: comparative perspectives. Economics of Education Review, 23, 403-410. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2003.09.004
Kalma, J.J. (1985). ’s Lands voedsterlingen en de Friese kerk. Het alumniaat in Friesland, studiebeurzen voor predikanten in spe. In: G.T. Jensma, F.R. Smit & F. Westra (Eds.), Universiteit te Franeker 1585-1811. Bijdragen tot de geschiedenis van de Friese hogeschool (pp. 147-160). Leeuwarden: Fryske Akademie.
Kerr, C. (1962). Industrialism and industrial man: the problems of labor and management in economic growth. Cambridge: Harvard University Press.
Knigge, A., Maas, I., van Leeuwen, M.H.D. & Mandemakers, C.A. (2014). Status attainment of siblings during modernization. American Sociological Review, 79(3), 549-579. https://doi.org/10.1177/0003122414529586
Koppen, J.K. (1991). Een kwestie van discipline. Over de externe democratisering van het wetenschappelijk onderwijs. Amsterdam: Thesis publishers.
Liefbroer, A.C. & Dykstra, P.A. (2000). Levenslopen in verandering: een studie naar ontwikkelingen in de levenslopen van Nederlanders geboren tussen 1900 en 1970. Den Haag: SDU Uitgevers.
Limburg, J. (1936). De toekomst der academisch gegradueerden: rapport van de Commissie ter bestudering van de toenemende bevolking van universiteiten en hoogescholen en de werkgelegenheid voor academisch gevormden. Groningen: Wolters.
Maas, I., van Leeuwen, M.H.D., Pélissier, J.-P. & Rébaudo, D. (2011). Economic development and parental homogamy: a study of 19th century France. History of the Family, 16, 371-386. https://doi.org/10.1016/j.hisfam.2011.07.006
Maas, I. (2014). Ontwikkelingen in sociale openheid en sociale uitsluiting. Mens en Maatschappij, 89(1), 85-100.
Mandemakers, C.A. (2001). De sociale structuur in Nederland rond 1900. De samenleving in het perspectief van de modernisering 1850-1990. In: J.G.S.J. van Maarseveen & P.K. Doorn (Eds.), Nederland een eeuw geleden geteld: een terugblik op de samenleving rond 1900 (pp. 185-207). Amsterdam: IISG.
Mandemakers, C.A. (1999). Onderwijsdeelname, 1870-1990. In: R.J. Van der Bie & P.W.N.M. Dehing (Eds.), Nationaal goed: feiten en cijfers over onze samenleving, (ca.) 1800-1999 (pp. 179-197). Voorburg: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Mandemakers, C.A. (1996). Gymnasiaal en middelbaar onderwijs. Ontwikkeling, structuur, sociale achtergrond en schoolprestaties, Nederland, ca. 1800-1968. Amsterdam: Atelier Rijksbouwmeester.
Marchand, W.J. (2014a). In het belang van kerk, staat en universiteit. De rijksstudiebeurzen voor theologiestudenten en de rekrutering van een nieuwe generatie predikanten, 1815-1918. In: Dorsman, L.J. & Knegtmans, P.J. (Eds.), Theologie, waarheidsliefde en religiekritiek. Over geloof en wetenschap aan de Nederlandse universiteiten sedert 1815 (pp. 103-116). Hilversum: Verloren.
Marchand, W.J. (2014b). Onderwijs mogelijk maken. Twee eeuwen invloed van studiefinanciering op de toegankelijkheid van het onderwijs in Nederland (1815-2015). Groningen: Boom Publishers.
Mayer, K.U. (2005). Life courses and life chances in a comparative perspective. In: S. Svallfors (Ed.), Analyzing inequality. Life chances and social mobility in comparative perspective (pp. 17-55). Stanford: Standford University Press.
Merens, A., Hartgens, M. & van den Brakel, M. (2012). Emancipatiemonitor 2012. Den Haag: Ministerie OC&W.
Moes, J.K.S. (2012). Onder aristocraten: over hegemonie, welstand en aanzien van adel, patriciaat en andere notabelen in Nederland, 1848-1914. Hilversum: Verloren.
Orr, D., Gwosć, C. & Netz, N. (2011). Social and economic conditions of student life in Europe. Eurostudent IV 2008-11. Bielefeld: W. Bertelsmann Verlag.
Otterspeer, W. (1992). De wiekslag van hun geest: de Leidse universiteit in de negentiende eeuw. Den Haag: Hollandse Historisch Reeks.
Paping, R.F.J. (2010). Taxes, property size, occupations and social structure. The case of 18th- and 19th-century northern Dutch countryside. In: B. Van De Putte & E. Buyst (Eds.), Measuring social stratification in historical research. An overview of old problems and new methods. Belgisch Tijdschrift voor nieuwste geschiedenis XL:1-2 (pp. 215-248). Ghent: Foundation Jan Dhondt.
Raftery, A.E., & Hout, M. (1993). Maximally maintained inequality. Expansion, reform, and opportunity in Irish education, 1921-1975. Sociology of Education, 66(1), 41-62. https://doi.org/10.2307/2112784
Randeraad, N. (1994). Ambtenaren in Nederland, 1815-1915. BMGN - Low Countries Historical Review, 109(2), 209-236.
Schulz, W. (2013). Careers of men and women in the 19th and 20th centuries. (Doctoral dissertation). Utrecht: Utrecht University.
Schulz, W., Maas, I. & van Leeuwen, M.H.D. (2015). Occupational career attainment during modernization. A study of Dutch men in 841 municipalities between 1865 and 1928. Acta Sociologica, 58(1), 5-24. https://doi.org/10.1177/0001699314565795
Slaman, P.J., Marchand, W.J. & Schalk, R. (2016). Kansen in het Koninkrijk. Studiebeurzen 1815-2015. Amsterdam: Boom.
Smits, J.P., Horlings, E. & Van Zanden, J.L. (1999). Dutch GNP and its components, 1800-1913. Groningen: Groningen Growth and Development Centre.
Snelders, H.A.M. (1985). Julius, Willem Henri (1860-1925). In: Biografisch Woordenboek van Nederland 2 (Den Haag 1985). Via: http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/julius
Spee, A.A.J. & Bruggert, A.M. (1996). Tien jaar studiefinanciering. Zoetermeer: Ministerie van OC&W.
Thio, K.B.T. & Buijs, F.J. (1968). Studieloon. Een model voor politieke belangenbehartiging. SVB-cahier 2. Amsterdam: Stichting SVB-publikatie.
Treiman, D.J. (1970). Industrialization and social stratification. Sociological Inquiry, 40(2), 207-234.
Tydeman, H.W. (1828). Consideratiën van Prof. H.W. Tydeman, over de punten van overweging betrekkelijk het Academisch Onderwijs. Leiden: S. en J. Luchtmans.
Usher, A. (2004). A new measuring stick. Is access to higher education in Canada equitable? Toronto: Educational Policy Institute.
Van Berkel, K. (2014). Universiteit van het noorden: vier eeuwen academisch leven in Groningen. Deel I. Groningen: Verloren.
Van den Berg, A. & Hartog, J. (1999). Honderd jaar ongelijkheid. In: R.J. van der Bie & P.W.N.M. Dehing (Eds.), Nationaal goed: feiten en cijfers over onze samenleving, (ca.) 1800-1999 (pp. 109-124). Voorburg: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Van den Bosch, S. & Zuydgeest, P. (1987). Studiefinanciering 1919-1986: globale beschrijving van de rol van de rijksoverheid in de periode 1919-1986. Zoetermeer: Ministerie van OC&W.
Van den Broek, A., Wartenbergh, F., Hogeling, L., Kurver, B., Brukx, D., Brink, M. & van Casteren, W. (2011). Tien jaar studentenmonitor. Studiegedrag en de sociaal-economische positie van de generatie 2001-2010. Den Haag: Ministerie van OC&W.
Van De Putte, B., & Buyst, E. (2010). Occupational titles? Hard to eat, easy to catch. In: Idem (Eds.), Measuring social stratification in historical research. An overview of old problems and new methods. Belgisch Tijdschrift voor nieuwste geschiedenis XL:1-2 (pp. 7-13). Ghent: Foundation Jan Dhondt.
Van Der Ploeg, S.W. (1993). The expansion of secondary and tertiary education in the Netherlands. Nijmegen: Instituut voor Toegepaste Sociale Wetenschappen.
Van der Steen, M., Peeters, R. & Pen, M. (2010). De weg omhoog. Een analyse van het vertoog over sociale mobiliteit in regeringsbeleid. Den Haag: Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling.
Van Heek, F. (1968). Het verborgen talent. Milieu, schoolkeuze en schoolgeschiktheid. Meppel: Boom.
Van Leeuwen, M.H.D. & Maas, I. (2011). HISCLASS. A Historical International Social Class Scheme. Leuven: Leuven University Press.
Van Leeuwen, M.H.D., Maas, I. & Miles, A. (2002). HISCO. Historical International Standard Classification of Occupations. Leuven: Leuven University Press.
Van Poppel, F.W.A. & Van Gaalen, R. (2008). Sociale klasse, sociale mobiliteit en sterfte in Nederland, 1850-2007. In: I. Maas, M.H.D. Van Leeuwen & C.A. Mandemakers (Eds.), Honderdvijftig jaar levenslopen de Historische Steekproef Nederlandse bevolking (pp. 173-202). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Van Rooden, P.T. (1996). Religieuze regimes. Over godsdienst en maatschappij in Nederland, 1570-1990. Amsterdam: Bert Bakker.
Van Zanden, J.L. (1997). Een klein land in de 20e eeuw: economische geschiedenis van Nederland 1914-1995. Utrecht: Het Spectrum.
Verbond van Nederlandse Ondernemingen (1951). Universiteit en bedrijfsleven. Rapport van de conferentie gehouden onder auspiciën van het Nederlands Comité van World University Service op 15 en 16 december 1951 te Woudschoten. Leiden: Nederlands Comité van World University Service.
Vossensteyn, J.J. (1999). Where in Europe would people like to study? The affordability of higher education in nine Western European countries. Higher Education, 37(2), 159-176. https://doi.org/10.1023/A:1003595031626
Vries, P. (2013). Escaping poverty. The origins of modern economic growth. Göttingen: V&R Unipress.
Windolf, P. (1992). Cycles of expansion in higher education 1870-1985: An international comparison. Higher Education, 23(1), 3-19. https://doi.org/10.1007/BF00141141
Wingelaar, K. (1996). Rijksbursalen aan de universiteit van Utrecht, 1815-1843. Oud-Utrecht, 69(5), 100-106.
Zoeteman-Van Pelt, M. (2011). De studentenpopulatie van de Leidse universiteit, 1575-1812: Een volk op zyn Siams gekleet eenige mylen van Den Haag woonende. (Doctoral dissertation). Leiden: Leiden University Press.
Zijdeman, R.L. (2010). Status attainment in the Netherlands, 1811-1941: Spatial and temporal variation before and during industrialization. (Doctoral dissertation). Utrecht: Utrecht University.
Zijdeman, R.L. (2009). Like my father before me: Intergenerational occupational status transfer during industrialization (Zeeland 1811-1915). Continuity and Change, 24(3), 455-486. https://doi.org/10.1017/S0268416009990166
Zijdeman, R.L. & Mandemakers, C.A. (2008). De rol van het gymnasiaal en middelbaar onderwijs bij de intergenerationele overdracht van status, Nederland 1865-1940. In: I. Maas, M.H.D. van Leeuwen & C.A. Mandemakers (Eds.), Honderdvijftig jaar levenslopen de Historische Steekproef Nederlandse bevolking (pp. 149-173). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Downloads
Published
Issue
Section
How to Cite
